Organizacja nauki polskiej we Wrocławiu rozpoczęła się natychmiast po jego wyzwoleniu. Formalnie Uniwersytet Wrocławski i Politechnika Wrocławska zostały powołane dekretem Krajowej Rady Narodowej 24 sierpnia 1945 r. jako jedna uczelnia pod względem administracyjnym. Spośród sześciu Wydziałów Uniwersytetu dwa reprezentowały nauki rolnicze: Wydział Rolnictwa z Oddziałem Ogrodniczym i Wydział Medycyny Weterynaryjnej. Od początku uwzględniono zatem zapotrzebowanie regionu dolnośląskiego na kadry rolnicze z wyĚźszym wykształceniem. Nawiązano równieĚź do tradycji historycznych, bowiem na niemieckim Uniwersytecie Wrocławskim od 1881 r. istniało Studium Rolnicze przy Wydziale Filozoficznym. Stanowiło ono w pewnym stopniu kontynuację kształcenia na Akademii Rolniczej w Prószkowie k. Opola (1847–1881).

Wśród uczonych przybywających do zniszczonego wojną Wrocławia, by podjąć trud tworzenia wrocławskiego ośrodka naukowego, nie zabrakło przedstawicieli nauk rolniczych. Przyjechali z róĚźnych stron kraju; najwięcej pochodziło ze Lwowa.

Organizatorem i pierwszym dziekanem Wydziału Rolnictwa na Uniwersytecie Wrocławskim od 1 lipca 1945 r. był prof. dr hab. Tadeusz Konopiński, kierownik Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt. Do pierwszych organizatorów Wydziału naleĚźeli: adiunkt dr Stanisław Masior, starszy asystent Krystyna Stangenberg, młodszy asystent Paweł Sztefek, z-ca profesora Franciszek Goc i doc. dr Stanisław Tołpa.

Od 1 lutego 1946 r. funkcję dziekana Wydziału Rolnictwa przejął prof. dr Bolesław Świętochowski, będący równocześnie pracownikiem Wydziału Nauk Przyrodniczych  Uniwersytetu Wrocławskiego. JuĚź jesienią 1945 r. i w pierwszej połowie 1946 r. zorganizowano na Wydziale Rolnictwa cztery pierwsze katedry:

• Limnologii i Rybactwa, kierownik – prof. dr Marian Stangenberg;
• Uprawy Roli i Roślin, kierownik  prof. dr Bolesław Świętochowski;
• Botaniki Rolniczej, kierownik  doc. dr Stanisław Tołpa;
• Sadownictwa i Warzywnictwa, kierownik  z-ca prof. Franciszek Goc.

W miarę napływu kadry, wzrostu liczby studentów, postępu w odbudowie pomieszczeń dydaktycznych i pracowni naukowych powstawały dalsze katedry.  W roku akademickim 1946/1947 na Wydziale było juĚź trzech profesorów zwyczajnych, siedmiu nadzwyczajnych, jeden zastępca profesora, 17 adiunktów, 12 starszych asystentów, dziewięciu młodszych asystentów i dwóch demonstratorów. UmoĚźliwiło to utworzenie ośmiu nowych katedr:

• Chemii Rolniczej, kierownik – prof. dr Kazimierz Boratyński

• Genetyki i Hodowli Roślin, kierownik – prof. dr Tadeusz Ruebenbauer;

• Fitopatologii i Ochrony Roślin, kierownik – prof. dr Eugeniusz Ralski;

• Gleboznawstwa, kierownik – prof. dr Jan Tomaszewski;

• Uprawy Łąk i Roślin Pastewnych, kierownik – prof. dr Zygmunt Golonka;

• Melioracji i InĚźynierii Rolnej, kierownik – prof. dr Stanisław Bac;

• Ekonomii i Polityki Rolnej, kierownik – prof. dr Władysław Tilgner;

• Technologii Rolej i Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego, kierownik – prof. dr Aleksander Tychowski.

W tym samym roku akademickim rozpoczął pracę Oddział Ogrodniczy z następującymi specjalizacjami:

• warzywnictwo gruntowe i inspektowe,

• sadownictwo i szkółkarstwo,

• kwiaciarstwo gruntowo-inspektowe i szklarniowe,

• hodowla roślin ogrodniczych.

Dwa pierwsze lata studiów na tym Oddziale były wspólne ze studiami rolniczymi, jedynie praktyki w majątkach uniwersyteckich organizowano osobno. Na roku III realizowano oddzielny program, a na IV wykonywano prace dyplomowe w ramach specjalizacji. Oddział rozwiązany został po 5 latach decyzją Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa WyĚźszego, które argumentowało, Ěźe inne ośrodki akademickie w kraju kształcą dostateczną liczbę specjalistów ogrodnictwa z wyĚźszym wykształceniem.

W latach 1948–1951, w miarę wzrostu liczebności kadry naukowej i intensyfikacji procesu dydaktycznego oraz postępu w badaniach naukowych, pojawiły się nowe jednostki organizacyjne. W latach akademickich 1948/1949–1949/1950 utworzono sześć dalszych katedr:

• Zoologii Rolniczej i Entomologii Stosowanej, kierownik – z-ca prof. Jan Ruszkowski;

• Warzywnictwa, kierownik – prof. dr Marian Lityński;

• Maszynoznawstwa Rolniczego, kierownik – z-ca prof. inĚź. Zbisław Martini;

• Szczegółowej Uprawy Roślin, kierownik – prof. dr Antoni Wojtysiak;

• Ogrodnictwa Ozdobnego, kierownik – z-ca prof. Jan Szendel;

• Miernictwa, kierownik – z-ca prof. Roman Hlibowicki.

Katedrę Ekonomiki Rolnej zaś przemianowano na Katedrę Socjalistycznych Przedsiębiorstw Rolnych – kierownik prof. dr Bohdan Kopeć.

Zgodnie z zapotrzebowaniem gospodarki rolniczej na specjalistów z zakresu melioracji utworzono w roku 1950 w ramach Wydziału Oddział Melioracji Rolnych, z którego w 1951 r. powstał samodzielny Wydział Melioracji Wodnych.

Na Wydziale Rolnictwa od początku brakowało katedr reprezentujących dyscypliny z zakresu chowu i hodowli zwierząt. Pod względem dydaktycznym przedmioty te prowadzone były przez profesorów z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej. Takie rozwiązanie nie było jednak w pełni zadowalające i na wniosek rektora Uniwersytetu prof. dr. Stanisława Kulczyńskiego utworzono w 1950 r. Międzywydziałowy Instytut Hodowli Zwierząt, w skład którego weszły następujące katedry:

• Ogólnej Hodowli Zwierząt, kierownik – prof. dr Tadeusz Olbrycht;

• Limnologii i Rybactwa, kierownik – prof. dr Marian Stangenberg;

• Hodowli Małych Zwierząt, kierownik – prof. dr Mieczysław Cena;

• Ěżywienia Zwierząt, kierownik – prof. dr hab. Tadeusz Konopiński;

• Uprawy Łąk i Roślin Pastewnych, kierownik – prof. dr hab. Zygmunt Golonka.

Na wniosek kierowników katedr należących do Instytutu Hodowli Zwierząt powołano w 1951 r. Wydział Zootechniczny. Jego pracownicy od początku prowadzili zajęcia dydaktyczne na Wydziale Rolniczym w zakresie produkcji zwierzęcej.

Struktura organizacyjna co pewien czas ulegała mniej lub bardziej istotnym zmianom. Na przykład w 1948 r. Senat Uniwersytetu Wrocławskiego podjął decyzję o łączeniu katedr w większe jednostki – instytuty. Głównymi argumentami przy tworzeniu instytutów wydziałowych czy międzywydziałowych były: usprawnienie procesu dydaktycznego,  a przede wszystkim uporządkowanie zakresu informacji między pokrewnymi przedmiotami, większa moĚźliwość podejmowania badań interdyscyplinarnych, lepsze wykorzystanie aparatury naukowej i zasobów lokalowych.

W ostatnim roku przed powołaniem samodzielnej uczelni rolniczej (1951) utworzono na Wydziale Rolnictwa Podstawowy Instytut Produkcji Roślinnej pod kierownictwem  prof. dr. Bolesława Świętochowskiego. W skład Instytutu weszło 10 katedr:

• Ogólnej Uprawy Roli i Roślin,

•Szczegółowej Uprawy Roślin,

•Chemii Rolnej,

•Gleboznawstwa,

•Hodowli Roślin i Nasiennictwa,

•Uprawy Łąk i Pastwisk,

•Melioracji i InĚźynierii Rolnej,

•Botaniki Rolnej,

•Sadownictwa,

•Warzywnictwa.

Warunki lokalowe Wydziału w okresie działalności w ramach Uniwersytetu i Politechniki były wyjątkowo skromne. W 1945 r. Wydział Rolnictwa i Wydział Medycyny Weterynaryjnej rozpoczęły działalność w budynku po niemieckim Instytucie Rolniczym mieszczącym się przy ul. Norwida 25. Mieściło się tam sześć katedr (Uprawy Roli i Roślin, Sadownictwa  i Warzywnictwa, Technologii Rolnej i Przetwórstwa Warzywno-Owocowego, Gleboznawstwa, Chemii Rolnej, Ekonomii i Polityki Rolniczej).

Katedrę Limnologii i Rybactwa umieszczono przy ul. Bartla 6, a w czasie remontu lokali przy ul. Cybulskiego 30 i 32, umieszczono przejściowo kilka katedr przy ul. B. Prusa 53  (Botaniki Rolniczej, Uprawy Łąk i Roślin Pastewnych, Genetyki i Hodowli Roślin, Fitopatologii i Ochrony Roślin). Katedry te przeniesiono w 1948 r. do wyremontowanych lokali. Tam teĚź ulokowano nowo powstałą Katedrę Zoologii i Entomologii Stosowanej. Sytuacja lokalowa nieco się poprawiła, gdy uzyskano budynek przy ul. Cybulskiego 20, gdzie znalazły się katedry: Ogrodnictwa Ozdobnego, Ekonomiki Socjalistycznych Przedsiębiorstw Rolnych, Ekonomii Politycznej i Polityki Agrarnej. W tym teĚź czasie rozpoczęto remont przydzielonego budynku przy ul. M. Skłodowskiej-Curie 42 przeznaczonego dla projektowanego Wydziału Melioracji Wodnych.

Sprawność nauczania w pierwszych latach powojennych była stosunkowo mała. MłodzieĚź przerywała studia z powodów materialnych lub przenosiła się na inne kierunki. Organizacja i program studiów wzorowały się na tych z okresu przedwojennego. Były to więc studia 4-letnie z obciążeniem tygodniowym 33–41 godzin na pierwszych 3 latach.

Na roku czwartym natomiast obowiązywało tylko 19 godzin zajęć w związku z pisaniem pracy magisterskiej. Pracę tę wykonywano na następujących specjalizacjach:

• uprawa roli i roślin,

• hodowla roślin i doświadczalnictwo

•chemia rolna i gleboznawstwo,

•limnologia i rybactwo,

•hodowla zwierząt,

•technologia i przetwórstwo rolnicze,

•ekonomika rolnicza.

Studia ogrodnicze obejmowały 5 specjalizacji

W 1947 r. zapoczątkowano dyskusję nad organizacją i programami studiów rolniczych w Polsce. Postulowano skrócenie okresu studiów zawodowych, co miałoby przyśpieszyć uzupełnienie braków kadrowych w praktyce oraz zmianę treści nauczania stosownie do zachodzących przemian społecznych i politycznych w kraju. W roku akademickim 1949/1950 opracowano i wdroĚźono na I roku, a na Wydziale Rolniczym równieĚź na II roku, koncepcję studiów dwustopniowych.  Od drugiego roku obowiązywała specjalizacja. Studenci mogli wybrać kierunki: agronomiczny, ogrodniczy, mechanizację rolnictwa oraz ochronę roślin.

W ramach I stopnia studiów trwających 3,5 roku obowiązywała 7-miesięczna, kontrolowana praktyka zawodowa. Studia te kończyły się zaliczeniem przedmiotów i egzaminem końcowym  z dyscyplin ustalonych programem studiów. Absolwenci uzyskiwali dyplom inĚźyniera rolnika przygotowanego do praktyki produkcyjnej. Istniała teĚź moĚźliwość kontynuowania studiów II stopnia. Studia II stopnia trwały łącznie  z praktyką 1,5 roku. Kończyły się przedłoĚźeniem pracy magisterskiej i komisyjnym egzaminem. Absolwenci uzys kiwali stopień magistra inĚźyniera rolnictwa.

Bardziej uzdolnieni, a zwłaszcza mający predyspozycje do pracy naukowo-badawczej, przyjmowani byli do pracy na uczelni lub w instytutach naukowych. Podczas reorganizacji studiów rolniczych wiele uwagi poświęcono sprawności nauczania. Wprowadzono równieĚź nowe przedmioty: ekonomię społeczną, ekonomię polityczną, zagadnienia Polski współczesnej i języki obce (rosyjski, angielski, francuski, niemiecki).

Kadra dydaktyczno-naukowa wykazywała duĚźe zaangaĚźowanie w doskonalenie warunków nauczania i podnoszenie jego poziomu. Ukazały się podręczniki i skrypty uznanych profesorów: B. Świętochowskiego, T. Tomaszewskiego, S. Baca, W. Tymrakiewicza, S. Tołpy, Z. Golonki, T. Konopińskiego, M. Stangenberga.

Braki w pomocach dydaktycznych uzupełniane były przez samych studentów prowadzących notatki z wykładów, które powielano i rozpowszechniano wśród koleĚźanek  i kolegów.

Równolegle z działalnością dydaktyczną wzrastała aktywność naukowa. Od 1947 r. zaczęły ukazywać się coraz liczniejsze publikacje naukowe i popularnonaukowe informujące o specyfice warunków przyrodniczych Dolnego Śląska. Wskazywały one na konieczność dostosowania produkcji roślinnej i zwierzęcej do tych warunków.

Wybitni profesorowie, jak Bolesław Świętochowski, Jan Tomaszewski, Stanisław Tołpa, Zygmunt Golonka, Marian Stangenberg, Jan Ruszkowski, Tadeusz Konopiński, stworzyli we Wrocławiu szkoły naukowe znane w kraju i za granicą. Jako przykład moĚźna podać główne osiągnięcia poszczególnych szkół. Prof. Bolesław Świętochowski ze swoim licznym zespołem opracował i wprowadził do praktyki rolniczej „Polski system uprawy roli”, który do chwili obecnej nie stracił na znaczeniu.

Prof. Stanisław Tołpa zajął się badaniami torfów, które zaowocowały charakterystyką wszystkich złóĚź torfowych w Polsce i wyodrębnieniem z niektórych substancji aktywnych wykorzystywa nych w profilaktyce zdrowotnej ludzi. Pod kierunkiem prof. Jana Tomaszewskiego wykonano barwną mapę gleb polskich w skali 1:10 000. Prof. Marian Stangerberg badał i opisywał między innymi skład chemiczny rzek i jezior, wskazując na niebezpieczeństwo wzrastającego ich zanieczyszczenia. Za osiągnięcia naukowe otrzymywali oni nagrody i wysokie odznaczenia. Nawiązywali współpracę z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami naukowymi (w Anglii, Czechosłowacji, Jugosławii, Francji, USA, ZSRR). Byli organizatorami i współzałoĚźycielami towarzystw naukowych, np. Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Stowarzyszenia Łąkarzy i innych.

Niektóre katedry miały od początku własne biblioteki, w których przewaĚźały prace niemieckie, uratowane z okresu wojny i oblężenia miasta. W 1950 r. zaczęto tworzyć bibliotekę wydziałową. Na początku księgozbiór obejmował około 18 tys. woluminów. Poza zwartymi dziełami o charakterze naukowym gromadzono w bibliotece takĚźe prace dyplomowe, doktorskie i habilitacyjne.