WyĚźsza Szkoła Rolnicza we Wrocławiu (oraz podobna placówka w Poznaniu) utworzona została rozporządzeniem Rady Ministrów z 17 września 1951 r. Jej powstanie wiązało się z dążeniem władz komunistycznych do przyjęcia nowego modelu szkolnictwa wyĚźszego, opartego na radzieckich wzorcach organizacyjnych, z tendencją do podziału ról między szkoły wyĚźsze oraz ich włączania w realizację celów gospodarczych. JuĚź latem tego roku rozpoczęto przygotowania do wydzielenia z Uniwersytetu Wrocławskiego istniejących w jego ramach od zakończenia wojny Wydziałów Rolnego z Oddziałem Melioracji Rolnych oraz  Weterynaryjnego. Wraz z utworzonym Wydziałem Zootechnicznym miały one stworzyć samodzielną uczelnię rolniczą w dolnośląskiej stolicy. Jej organizatorami byli profesorowie: Stanisław Tołpa, Alfred Senze i Bolesław Świętochowski1.

   Prace organizacyjne przeciągnęły się do końca roku i dopiero na początku stycznia 1952 r. stworzono rektorat WSR, zaś pierwsze posiedzenie Senatu Uczelni, pod przewodnictwem rektora prof. dr. Stanisława Tołpy, odbyło się 3 stycznia 1952 r. w Zakładzie Botaniki Rolniczej przy ul. Cybulskiego 30. Do władz rektorskich weszli ponadto prof. dr Bolesław Świętochowski, jako prorektor ds. nauki, i prof. dr Alfred Senze, prorektor ds. młodzieĚźy. Na Uczelni utworzono cztery Wydziały: Rolniczy, Weterynaryjny, Melioracji Rolnych i Zootechniczny. Jednocześnie rozporządzenie Ministra Szkół WyĚźszych wprowadzało zmiany  w strukturze katedr na Uczelni wrocławskiej. Uroczyste otwarcie nowej Uczelni odbyło się  w auli Politechniki Wrocławskiej w dniu 24 marca 1952 r.2

   Dodajmy, Ěźe środowisko akademickie z niezadowoleniem przyjęło decyzję o utworzeniu WSR, bowiem młodzieĚź chciała ukończyć studia z dyplomem placówki uniwersyteckiej. Były nawet przygotowywane protesty, które jednak szybko zostały wyciszone. Pozytywnym aspektem nowej sytuacji było jedynie powołanie Wydziału Zootechnicznego, co w strukturach Uniwersytetu nie byłoby moĚźliwe3.

   W momencie utworzenia WSR szczupła kadra naukowo-dydaktyczna, składająca się z 36 pracowników samodzielnych i 159 pomocniczych, nie była w stanie wypełnić wygórowanych zadań naukowych i dydaktycznych postawionych przed Uczelnią przez Ministerstwo Szkolnictwa WyĚźszego. Władze nowej Uczelni podjęły starania mające na celu zmianę tej niekorzystnej sytuacji, które zakończyły się powodzeniem. W maju 1952 r. resort przyznał szkole 185 etatów dla pomocniczych pracowników naukowych. Do 1956 r. liczba pracowników zwiększyła się do 538 osób. Samodzielni pracownicy stanowili niespełna 10% zatrudnionych4. 

   Ministerstwo Szkolnictwa WyĚźszego w tym okresie postawiło przed kadrą niezwykle wygórowane zadania dydaktyczne, wynikające przede wszystkim z wysokich limitów przyjęć studentów i przejścia na nauczanie dwustopniowe – 3,5-letnie inĚźynierskie i 1,5-roczne magisterskie (na Wydziałach: Rolniczym, Zootechnicznym i Melioracji). Według wytycznych płynących z Warszawy nauczanie miało stać się zadaniem priorytetowym, natomiast właściwe studia miały odbywać się dopiero na stopniu wyĚźszym. Obok zajęć podstawowych wprowadzono takĚźe odgórnie nowe przedmioty: ekonomię polityczną i podstawy marksizmu- -leninizmu. Dodatkowo ustalono „plan liczby studentów”, którzy musieli ukończyć studia, realizowany przez poszczególne wydziały. W 1954 r. Ministerstwo Szkolnictwa WyĚźszego zadecydowało  o przedłuĚźeniu studiów inĚźynierskich do czterech lat, zaś magisterskie nadal pozostały trzysemestralne5.

   W roku akademickim 1953/1954 na uczelni było 1 769 studentów, w tym 446 kobiet. Z przyjętych na pierwszy rok aĚź 15,7% nie zaliczyło pierwszego semestru. Niemal połowa z nich zrezygnowała ze względu na trudne warunki Ěźycia i konieczność pogodzenia pracy zarobkowej ze studiami. Rok póĹşniej na uczelni było juĚź 1 900 studentów stacjonarnych. Novum w roku akademickim 1954/1955 r., juĚź za kadencji rektora Alfreda Senze (1954–1955), było wprowadzenie studiów zaocznych, które stały się integralną częścią nauczania. Powstały one na wydziałach: Rolniczym i Zootechnicznym. Po dwóch latach mury WSR opuściło pierwszych 42 absolwentów Rolnego Studium Zaocznego6.

   W 1953 r. powstało Międzywydziałowe Studium Języków Obcych. Niewspółmiernie dużą rolę od tego okresu zaczęło odgrywać Studium Wojskowe pod kierownictwem  mjr. Stanisława Tomanka i Studium Wychowania Fizycznego pod kierownictwem Zdzisława Wiecha, które przygotowywały młodzieĚź do odbywania słuĚźby wojskowej (m.in. dyscypliny sportowe wchodzące w skład norm na odznakę Sprawny do Pracy i Obrony)7.

   Kształcenie studentów prowadzono w bardzo trudnych warunkach lokalowych, bowiem zajęcia odbywały się w kilku małych obiektach rozrzuconych po całym mieście. Na przykład Wydział Melioracji Wodnych mieścił się w przystosowanym do celów naukowych budynku mieszkalnym, a Wydział Rolny korzystał wciąż z pozostających do jego dyspozycji pomieszczeń Uniwersytetu. Wydział Zootechniczny nie posiadał własnego budynku, a kliniki Wydziału Weterynarii mieściły się w pomieszczeniach przerobionych z dawnych stajni i garaĚźy. Brakowało takĚźe miejsca dla utworzonej na początku kwietnia 1952 r. biblioteki, powstałej z połączenia zbiorów bibliotek Wydziałów Rolniczego i Weterynarii8.

   W 1954 r. oddano natomiast do uĚźytku nowy dom studencki przy ul. Górnickiego, co w pewnym stopniu poprawiło sytuację lokalową studentów zamiejscowych, stanowiących większość młodzieĚźy uczącej się na Uczelni.

   Po powstaniu WSR zmniejszył się areał majątków doświadczalnych, bowiem  gospodarstwa Ciernie i część gospodarstwa Bielice przekazane zostały innym jednostkom państwowym. Pozostałe obiekty nie zaspokajały potrzeb dydaktycznych i doświadczalnych uczelni. Pomimo żądania władz, aby stworzyć wzorcowe gospodarstwo wysokoprodukcyjne, stanowiące bazę do doświadczeń i dydaktyki, z braku odpowiednich finansów nie doszło do powstania takiej jednostki w  gospodarstwach Pawłowice i Pruszowice. Natomiast, na polecenie ministerstwa, w latach 1954–1955 WSR musiała przejąć dwa, zupełnie nieprzydatne do celów naukowych i dydaktycznych gospodarstwa. W 1956 r. takĚźe część areału na Psim Polu została przekazana innemu uĚźytkownikowi9.

   Okres umownie nazywany stalinowskim przyniósł równieĚź wzrost ideologizacji Ěźycia na uczelni. W pełni uwidoczniła się takĚźe rola podstawowej organizacji partyjnej (POP) PZPR, która wpływała na politykę personalną w WSR. Na cenzurowanym były osoby, których poglądy i postawa nie zgadzała się z załoĚźeniami narzuconego systemu. W pierwszej połowie lat 50. podejmowano np. próby zwolnienia prof. Stefana Gumińskiego, który nie wahał się publicznie krytykować pseudonaukowych teorii importowanych z ZSRR10.  Z nielicznych materiałów znjadujących się w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej moĚźna wysnuć wniosek, Ěźe niektórzy z pracowników naukowych WSR znajdowali się w kręgach zainteresowania Urzędu Bezpieczeństwa. Jednym z nich był np. dr Bronisław Gancarz, którego określano jako „zajadłego nacjonalistę”, który „utrzymuje kult Lwowa”11. Materiały kompromitujące starano się takĚźe, bezskutecznie, zebrać na prof. Kazimierza Boratyńskiego, któremu zarzucano, Ěźe „nie jest zwolennikiem nauki marksistowskiej i obecnego ustroju  w PRL”12. Prof. Zbigniew Dziewoński był w operacyjnym zainteresowaniu UB w latach 1946–1954, poniewaĚź, jak podkreślano, miał kontakt „z hrabią prof. Stanisławem Mycielskim”, podejrzanym o działalność szpiegowską na rzecz wywiadu amerykańskiego oraz wspólpracę z Konsulatem Francuskim we Wrocławiu, który oskarĚźano o działalność wywiadowczą13. W latach 1947–1955 UB rozpracowywała takĚźe prof. Stanisława Baca, którego „grzechem” była m.in. przynaleĚźność do Polskiego Stronnictwa Ludowego14. Ideologizacja Ěźycia na Uczelni polegała równieĚź na narzucaniu na pracowników róĚźnego rodzaju mniej lub bardziej potrzebnych dodatkowych prac z okazji kolejnych rocznic i uroczystości politycznych organizowanych przez władze komunistyczne. Na przykład z okazji II Zjazdu PZPR w 1954 r. podjęto 91 zobowiązań naukowych i innych15.