Katedra Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej zostaÄšÂa utworzona w 2009 r. w wyniku poÄšÂĂ czenia dwóch zakÄšÂadów: ZakÄšÂadu Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej (pozostajĂ cego dotychczas w ramach Katedry i Kliniki Rozrodu, Chorób PrzeĚźuwaczy oraz Ochrony Zdrowia ZwierzĂ t) z ZakÄšÂadem Patofizjologii (funkcjonujĂ cym od 1995 r. w ramach Katedry Anatomii Patologicznej, Patofizjologii, Mikrobiologii i Weterynarii SĂ dowej). Przypomniano w ten sposób o wspólnych korzeniach obydwu jednostek i powrócono do stanu sprzed lat.
ZakÄšÂad patofizjologii
Historia obecnego ZakÄšÂadu Patofizjologii siĂÂga poczĂ tków WydziaÄšÂu Weterynaryjnego w powojennym WrocÄšÂawiu. W latach 1945–1952 wykÄšÂady i ĂÂwiczenia z zakresu fizjopatologii zwierzĂ t dla studentów WydziaÄšÂu Weterynaryjnego zlecono Katedrze Patologii Ogólnej i DoÄšÂwiadczalnej Akademii Medycznej we WrocÄšÂawiu, którĂ kierowaĚ prof. dr Hugon Kowarzyk. W roku akademickim 1952/1953 wykÄšÂady z fizjopatologii zostaÄšÂy zlecone kierownikowi Katedry Fizjopatologii WSR w Lublinie prof. dr. Feliksowi StaÄšÂskiemu. RównoczeÄšÂnie ówczesny adiunkt Katedry Chorób WewnĂÂtrznych – dr n. wet. lek. med. WÄšÂadysÄšÂaw Baran (po zmianie nazwiska Barnecki) razem z lek. wet. Jerzym SÄšÂowikiem, asystentem w Katedrze Histologii, przystĂ pili do tworzenia od podstaw Katedry Fizjopatologii. Warto przypomnieĂÂ, Ěźe ukoÄšÂczona w 1948 r. praca doktorska prof. Barneckiego pt. „Porównawcze badania nad moczopĂÂdnym i toksycznym wpÄšÂywem substancji purynowych z grupy kofeiny” (promotor prof. Zygmunt Markowski) byÄšÂa pierwszĂ rozprawĂ doktorskĂ obronionĂ na Wydziale Weterynaryjnym we WrocÄšÂawiu.
Zmiany zachodzĂ ce w Katedrze Fizjopatologii od czasu jej utworzenia do chwili obecnej sĂ wyrazem przemian zachodzĂ cych w kraju, a tym samym w szkolnictwie wyĚźszym. W pierwszym okresie dziaÄšÂalnoÄšÂĂ Katedry dotyczyÄšÂa przede wszystkim dydaktyki – zatrudnionych byÄšÂo trzech–czterech nauczycieli akademickich i okoÄšÂo piĂÂciu pracowników naukowo-technicznych. W roku 1966, po powrocie Romualda Nowosada ze studiów aspiranckich w ZSRR, w Katedrze powoÄšÂano pracowniĂ izotopowĂ . Wraz z reorganizacjĂ WydziaÄšÂu i wprowadzeniem w roku 1970 struktury instytutowej Katedra Fizjopatologii, podobnie jak pozostaÄšÂe samodzielne katedry, zostaÄšÂa przemianowana na ZakÄšÂad Fizjopatologii i wÄšÂĂ czona do Instytutu Nauk Fizjologicznych, którego dyrektorem zostaĚ farmakolog prof. dr hab. Tadeusz GarbuliÄšÂski. Kierownikiem dziaÄšÂajĂ cego w ramach Instytutu ZakÄšÂadu Fizjopatologii pozostaĚ prof. dr hab. WÄšÂadysÄšÂaw Barnecki. Po jego przejÄšÂciu w roku 1976 na AWF we WrocÄšÂawiu kierowanie ZakÄšÂadem Fizjopatologii zostaÄšÂo powierzone prof. dr. hab. Henrykowi Balbierzowi. Kierowana do tej pory przez profesora Pracownia Immunologii RozmnaĚźania zostaÄšÂa przyÄšÂĂ czona do ZakÄšÂadu Fizjopatologii. Kontynuacja zróĚźnicowanej problematyki badawczej sprawia, Ěźe w ramach ZakÄšÂadu Fizjopatologii wydzielone zostaÄšÂy trzy samodzielne pracownie: Immunologii, Immunogenetyki i Prewencji Neonatalnej (kierownik – doc. dr hab. Maria NikoÄšÂajczuk). Pracownia Izotopowa zostaÄšÂa przemianowana na PracowniĂ Ochrony Radiologicznej (kierownik – doc. dr Romuald Nowosad), a ZakÄšÂad Fizjopatologii zostaĚ przemianowany na PracowniĂ Patologii Komórki (kierownik – doc. dr hab. Jerzy SÄšÂowik).
Po rozwiĂÂ
zaniu Instytutu w roku 1982 ZakÄšÂad Fizjopatologii odzyskaĚ status Katedry, a dziaÄšÂajĂÂ
ce pracownie zostaÄšÂy przemianowane na ZakÄšÂady. Po ÄšÂmierci prof. H. Balbierza w roku 1987 kierownikiem Katedry Fizjopatologii zostaĚ doc. dr hab. Jerzy SÄšÂowik. Z Katedry wyodrĂÂbniono samodzielny ZakÄšÂad Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej pod kierownictwem doc. dr hab. M. NikoÄšÂajczuk. Z chwilĂÂ
przejÄšÂcia prof. J. SÄšÂowika na emeryturĂ w 1993 r. obowiĂÂ
zki kierownika Katedry przejĂÂ
Ě adiunkt dr StanisÄšÂaw Graczyk, który po habilitacji (1994 r.) zostaĚ powoÄšÂany na kierownika Katedry.
NiemoĚźnoÄšÂĂ speÄšÂnienia podstawowego statutowego kryterium istnienia Katedry (zatrudnianie co najmniej czterech pracowników dydaktycznych) oraz choroba doc. R. Nowosada i ostatecznie jego przejÄšÂcie na emeryturĂ stanowiÄšÂy dla ówczesnych wÄšÂadz dziekaÄšÂskich podstawĂ do redukcji etatów pracowników technicznych, likwidacji ZakÄšÂadu Ochrony Radiologicznej, rozwiĂÂ
zania laboratorium izotopowego i w ostatecznym rezultacie – likwidacji Katedry. PowoÄšÂany w jej miejsce ZakÄšÂad Fizjopatologii, we wrzeÄšÂniu 1995 r., zostaĚ przyÄšÂĂÂ
czony do Katedry Anatomii Patologicznej i Weterynarii SĂÂ
dowej. Kierownikiem ZakÄšÂadu zostaĚ dr hab. StanisÄšÂaw Graczyk. Po wprowadzonych w roku 2002 zmianach w strukturze WydziaÄšÂu ZakÄšÂad Fizjopatologii zostaĚ przemianowany na ZakÄšÂad Patofizjologii funkcjonujĂÂ
cy jako jeden z trzech zakÄšÂadów przynaleĚźnych organizacyjnie do powoÄšÂanej Katedry Anatomii Patologicznej, Patofizjologii, Mikrobiologii i Weterynarii SĂÂ
dowej, w ramach której pozostawaĚ do roku 2009, do chwili utworzenia nowej Katedry.
ZakÄšÂad immunologii i prewencji weterynaryjnej
Twórcami jednostki byli prof. dr hab. Maria NikoÄšÂajczuk i prof. dr hab. Henryk Balbierz, którzy pracĂ naukowĂ rozpoczĂÂli w latach piĂÂĂÂdziesiĂ tych w Katedrze Patologii i Terapii SzczegóÄšÂowej Chorób WewnĂÂtrznych WyĚźszej SzkoÄšÂy Rolniczej we WrocÄšÂawiu. W 1964 r. po zawirowaniach personalnych kontynuowali jĂ w Katedrze Rozrodu ZwierzĂ t i Klinice PoÄšÂoĚźniczej, w której powstaÄšÂa kierowana przez dr. hab. Henryka Balbierza Pracownia Immunologii RozmnaĚźania, przeksztaÄšÂcona nastĂÂpnie w PracowniĂ Immunologii i Immunogenetyki. GÄšÂówne kierunki badaĚ w tym okresie dotyczyÄšÂy: zjawisk odpornoÄšÂciowych u zwierzĂ t w okresie neonatalnym, moĚźliwoÄšÂci wykorzystania polimorfizmu biaÄšÂek do wszechstronnego okreÄšÂlenia walorów zdrowotnych i produkcyjnych zwierzĂ t, poznania i wykorzystania w praktyce zjawisk immunologicznych towarzyszĂ cych rozrodowi. Ponadto rozpoczĂÂto badania nad kompleksowym okreÄšÂleniem statusu immunologicznego bydÄšÂa. Od 1 grudnia 1976 r. prof. dr hab. Henryk Balbierz zostaĚ kierownikiem Katedry Fizjopatologii, a przyÄšÂĂ czona do niej pracownia staÄšÂa siĂ ZakÄšÂadem Immunologii, Immunogenetyki i Prewencji Neonatalnej kierowanym przez doc. dr hab. MariĂ NikoÄšÂajczuk. Wkrótce zostaĚ on przemianowany na ZakÄšÂad Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej. W 1988 r. ZakÄšÂad siĂ usamodzielniÄšÂ. W tym czasie gÄšÂównym przedmiotem zainteresowaĚ pracowników naukowych Katedry byÄšÂy immunologiczne i kliniczne aspekty infekcji Haemophilus somnus u bydÄšÂa.
W 1994 r. ZakÄšÂad zostaĚ przeksztaÄšÂcony w KatedrĂ Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej. KatedrĂ do momentu odejÄšÂcia na emeryturĂ w 2000 r. kierowaÄšÂa prof. dr hab. Maria NikoÄšÂajczuk.
Problematyka naukowa realizowana w jednostce koncentrowaÄšÂa siĂ wokóĚ nowoczesnych metod diagnostyki infekcji H. somnus, etiopatogenezy zespoÄšÂu chorób wywoÄšÂanych przez ten drobnoustrój, rozpoczĂÂto takĚźe badania nad: wykorzystaniem biaÄšÂek ostrej fazy zapalnej w monitorowaniu zdrowia stada u bydÄšÂa i ÄšÂwiÄšÂ, immunobiologicznymi interakcjami pomiĂÂdzy zarodkami bydlĂÂcymi i ukÄšÂadem odpornoÄšÂciowym matki, wpÄšÂywem budowy anatomicznej gruczoÄšÂu mlekowego lochy na wartoÄšÂĂ immunologicznĂ siary i mleka oraz wynikami odchowu prosiĂ t. Od wielu lat kontynuowana jest wspóÄšÂpraca z INRA we Francji. Badania koncentrujĂ siĂ na roli magnezu w przebiegu reakcji immunologicznej. NawiĂ zana zostaÄšÂa wspóÄšÂpraca z WydziaÄšÂem Nauk o ĚżywnoÄšÂci w zakresie zastosowania preparatu immunoglobuliny ĚźóÄšÂtka jaja (IgY) w profilaktyce biegunek infekcyjnych u cielĂ t i prosiĂ t.
Od 2000 r. kierownictwo Katedry zostaÄšÂo powierzone dr. hab. Wojciechowi Nowackiemu, prof. nadzw. AR. W trakcie kolejnej reorganizacji, w paÄšĹdzierniku 2002 r. Katedra ponownie przeksztaÄšÂcona zostaÄšÂa w ZakÄšÂad o tej samej nazwie wchodzĂ cy w struktury utworzonej Katedry i Kliniki Rozrodu, Chorób PrzeĚźuwaczy oraz Ochrony Zdrowia. W trakcie przeksztaÄšÂceĚ i zmian w roku 2009 ZakÄšÂad zmieniĚ nazwĂ na ZakÄšÂad Immunologii i Prewencji Weterynaryjnej. StaĚ siĂ jednostkĂ w obrĂÂbie utworzonej 3 lipca 2009 r. Katedry Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej. Na kierownika ZakÄšÂadu i Katedry zostaĚ powoÄšÂany prof. dr hab. Wojciech Nowacki, dotychczasowy kierownik ZakÄšÂadu.
Od roku 2000 do chwili obecnej zainteresowania badawcze Katedry sĂ skoncentrowane na badaniach nad immunoregulacyjnĂ rolĂ interferonu tau we wczesnej ciĂ Ěźy u bydÄšÂa i w chorobach z autoagresji, a takĚźe nad immunologicznymi mechanizmami regulacyjnymi w chorobach autoimmunologicznych u psów, wykorzystaniem biaÄšÂek ostrej fazy w monitorowaniu zdrowia stad bydÄšÂa i ÄšÂwiĚ oraz monitorowaniem przebiegu leczenia chorób u bydÄšÂa i koni, ocenĂ immunologicznĂ siary i mleka krów oraz loch, wpÄšÂywem róĚźnych dodatków immunoprotektywnych i immunostymulujĂ cych na wyniki odchowu cielĂ t i prosiĂ t. Realizowane sĂ badania nad przydatnoÄšÂciĂ wybranych biaÄšÂek bakteryjnych (Hsp60) w tworzeniu szczepionek podjednostkowych do ochrony zwierzĂ t gospodarskich przed infekcjami bakteryjnymi. Rozwijane sĂ badania nad odpornoÄšÂciĂ noworodków zwierzĂ t gospodarskich i ochronĂ ich zdrowia, a takĚźe nad ochronĂ zdrowia krów mlecznych. Realizowane byÄšÂy badania nad okresem neonatalnym ÄšĹrebiĂ t w aspekcie roli matki i ÄšÂrodowiska. Kontynuowane sĂ badania nad rolĂ magnezu w przebiegu reakcji immunologicznej.