Jesteś w: WYDZIÁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ > KLINIKI I KATEDRY > Katedra Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej
Katedra Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej

Katedra Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej została utworzona w 2009 r. w wyniku połączenia dwóch zakładów: Zakładu Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej (pozostającego dotychczas w ramach Katedry i Kliniki Rozrodu, Chorób PrzeĚźuwaczy oraz Ochrony Zdrowia Zwierząt) z Zakładem Patofizjologii (funkcjonującym od 1995 r. w ramach Katedry Anatomii Patologicznej, Patofizjologii, Mikrobiologii i Weterynarii Sądowej). Przypomniano w ten sposób o wspólnych korzeniach obydwu jednostek i powrócono do stanu sprzed lat.


Zakład patofizjologii 

Historia obecnego Zakładu Patofizjologii sięga początków Wydziału Weterynaryjnego w powojennym Wrocławiu. W latach 1945–1952 wykłady i ćwiczenia z zakresu fizjopatologii zwierząt dla studentów Wydziału Weterynaryjnego zlecono Katedrze Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademii Medycznej we Wrocławiu, którą kierował prof. dr Hugon Kowarzyk. W roku akademickim 1952/1953 wykłady z fizjopatologii zostały zlecone kierownikowi Katedry Fizjopatologii WSR w Lublinie prof. dr. Feliksowi Stańskiemu. Równocześnie ówczesny adiunkt Katedry Chorób Wewnętrznych – dr n. wet. lek. med. Władysław Baran (po zmianie nazwiska Barnecki) razem z lek. wet. Jerzym Słowikiem, asystentem w Katedrze Histologii, przystąpili do tworzenia od podstaw Katedry Fizjopatologii. Warto przypomnieć, Ěźe ukończona w 1948 r. praca doktorska prof. Barneckiego pt. „Porównawcze badania nad moczopędnym i toksycznym wpływem substancji purynowych z grupy kofeiny” (promotor prof. Zygmunt Markowski) była pierwszą rozprawą doktorską obronioną na Wydziale Weterynaryjnym we Wrocławiu.

Zmiany zachodzące w Katedrze Fizjopatologii od czasu jej utworzenia do chwili obecnej są wyrazem przemian zachodzących w kraju, a tym samym w szkolnictwie wyĚźszym. W pierwszym okresie działalność Katedry dotyczyła przede wszystkim dydaktyki – zatrudnionych było trzech–czterech nauczycieli akademickich i około pięciu pracowników naukowo-technicznych. W roku 1966, po powrocie Romualda Nowosada ze studiów aspiranckich w ZSRR, w Katedrze powołano pracownię izotopową. Wraz z reorganizacją Wydziału i wprowadzeniem w roku 1970 struktury instytutowej Katedra Fizjopatologii, podobnie jak pozostałe samodzielne katedry, została przemianowana na Zakład Fizjopatologii i włączona do Instytutu Nauk Fizjologicznych, którego dyrektorem został farmakolog prof. dr hab. Tadeusz Garbuliński. Kierownikiem działającego w ramach Instytutu Zakładu Fizjopatologii pozostał prof. dr hab. Władysław Barnecki. Po jego przejściu w roku 1976 na AWF we Wrocławiu kierowanie Zakładem Fizjopatologii zostało powierzone prof. dr. hab. Henrykowi Balbierzowi. Kierowana do tej pory przez profesora Pracownia Immunologii RozmnaĚźania została przyłączona do Zakładu Fizjopatologii. Kontynuacja zróĚźnicowanej problematyki badawczej sprawia, Ěźe w ramach Zakładu Fizjopatologii wydzielone zostały trzy samodzielne pracownie: Immunologii, Immunogenetyki i Prewencji Neonatalnej (kierownik – doc. dr hab. Maria Nikołajczuk). Pracownia Izotopowa została przemianowana na Pracownię Ochrony Radiologicznej (kierownik – doc. dr Romuald Nowosad), a Zakład Fizjopatologii został przemianowany na Pracownię Patologii Komórki (kierownik – doc. dr hab. Jerzy Słowik).

Po rozwiązaniu Instytutu w roku 1982 Zakład Fizjopatologii odzyskał status Katedry, a działające pracownie zostały przemianowane na Zakłady. Po śmierci prof. H. Balbierza w roku 1987 kierownikiem Katedry Fizjopatologii został doc. dr hab. Jerzy Słowik. Z Katedry wyodrębniono samodzielny Zakład Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej pod kierownictwem doc. dr hab. M. Nikołajczuk. Z chwilą przejścia prof. J. Słowika na emeryturę w 1993 r. obowiązki kierownika Katedry przejął adiunkt dr Stanisław Graczyk, który po habilitacji (1994 r.) został powołany na kierownika Katedry.
NiemoĚźność spełnienia podstawowego statutowego kryterium istnienia Katedry  (zatrudnianie co najmniej czterech pracowników dydaktycznych) oraz choroba doc. R. Nowosada i ostatecznie jego przejście na emeryturę stanowiły dla ówczesnych władz dziekańskich podstawę do redukcji etatów pracowników technicznych, likwidacji Zakładu Ochrony Radiologicznej, rozwiązania laboratorium izotopowego i w ostatecznym rezultacie – likwidacji Katedry. Powołany w jej miejsce Zakład Fizjopatologii, we wrześniu 1995 r., został przyłączony do Katedry Anatomii Patologicznej i Weterynarii Sądowej. Kierownikiem Zakładu został  dr hab. Stanisław Graczyk. Po wprowadzonych w roku 2002 zmianach w strukturze Wydziału Zakład Fizjopatologii został przemianowany na Zakład Patofizjologii funkcjonujący jako jeden z trzech zakładów przynaleĚźnych organizacyjnie do powołanej Katedry Anatomii Patologicznej, Patofizjologii, Mikrobiologii i Weterynarii Sądowej, w ramach której pozostawał do roku 2009, do chwili utworzenia nowej Katedry. 

Zakład immunologii i prewencji weterynaryjnej 

Twórcami jednostki byli prof. dr hab. Maria Nikołajczuk i prof. dr hab. Henryk Balbierz, którzy pracę naukową rozpoczęli w latach pięćdziesiątych w Katedrze Patologii i Terapii Szczegółowej Chorób Wewnętrznych WyĚźszej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. W 1964 r. po zawirowaniach personalnych kontynuowali ją w Katedrze Rozrodu Zwierząt i Klinice PołoĚźniczej, w której powstała kierowana przez dr. hab. Henryka Balbierza Pracownia Immunologii RozmnaĚźania, przekształcona następnie w Pracownię Immunologii i Immunogenetyki. Główne kierunki badań w tym okresie dotyczyły: zjawisk odpornościowych u zwierząt w okresie neonatalnym, moĚźliwości wykorzystania polimorfizmu białek do wszechstronnego określenia walorów zdrowotnych i produkcyjnych zwierząt, poznania i wykorzystania w praktyce zjawisk immunologicznych towarzyszących rozrodowi. Ponadto rozpoczęto badania nad kompleksowym określeniem statusu immunologicznego bydła. Od 1 grudnia 1976 r. prof. dr hab. Henryk Balbierz został kierownikiem Katedry Fizjopatologii, a przyłączona do niej pracownia stała się Zakładem Immunologii, Immunogenetyki i Prewencji Neonatalnej kierowanym przez doc. dr hab. Marię Nikołajczuk. Wkrótce został on przemianowany na Zakład Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej. W 1988 r. Zakład się usamodzielnił. W tym czasie głównym przedmiotem zainteresowań pracowników naukowych Katedry były immunologiczne i kliniczne aspekty infekcji Haemophilus somnus u bydła.

W 1994 r. Zakład został przekształcony w Katedrę Prewencji i Immunologii Weterynaryjnej. Katedrą do momentu odejścia na emeryturę w 2000 r. kierowała prof. dr hab. Maria Nikołajczuk.

Problematyka naukowa realizowana w jednostce koncentrowała się wokół nowoczesnych metod diagnostyki infekcji H. somnus, etiopatogenezy zespołu chorób wywołanych przez ten drobnoustrój, rozpoczęto takĚźe badania nad: wykorzystaniem białek ostrej fazy zapalnej w monitorowaniu zdrowia stada u bydła i świń, immunobiologicznymi interakcjami pomiędzy zarodkami bydlęcymi i układem odpornościowym matki, wpływem budowy anatomicznej gruczołu mlekowego lochy na wartość immunologiczną siary i mleka oraz wynikami odchowu prosiąt. Od wielu lat kontynuowana jest współpraca z INRA we Francji. Badania koncentrują się na roli magnezu w przebiegu reakcji immunologicznej. Nawiązana została współpraca z Wydziałem Nauk o Ěżywności w zakresie zastosowania preparatu immunoglobuliny Ěźółtka jaja (IgY) w profilaktyce biegunek infekcyjnych u cieląt i prosiąt. 

Od 2000 r. kierownictwo Katedry zostało powierzone dr. hab. Wojciechowi Nowackiemu, prof. nadzw. AR. W trakcie kolejnej reorganizacji, w paĹşdzierniku 2002 r. Katedra ponownie przekształcona została w Zakład o tej samej nazwie wchodzący w struktury utworzonej Katedry i Kliniki Rozrodu, Chorób PrzeĚźuwaczy oraz Ochrony Zdrowia. W trakcie przekształceń i zmian w roku 2009 Zakład zmienił nazwę na Zakład Immunologii i Prewencji Weterynaryjnej. Stał się jednostką w obrębie utworzonej 3 lipca 2009 r. Katedry Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej. Na kierownika Zakładu i Katedry został powołany prof. dr hab. Wojciech Nowacki, dotychczasowy kierownik Zakładu.

Od roku 2000 do chwili obecnej zainteresowania badawcze Katedry są skoncentrowane na badaniach nad immunoregulacyjną rolą interferonu tau we wczesnej ciąży u bydła i w chorobach z autoagresji, a takĚźe nad immunologicznymi mechanizmami regulacyjnymi w chorobach autoimmunologicznych u psów, wykorzystaniem białek ostrej fazy w monitorowaniu zdrowia stad bydła i świń oraz monitorowaniem przebiegu leczenia chorób u bydła i koni, oceną immunologiczną siary i mleka krów oraz loch, wpływem róĚźnych dodatków immunoprotektywnych i immunostymulujących na wyniki odchowu cieląt i prosiąt. Realizowane są badania nad przydatnością wybranych białek bakteryjnych (Hsp60) w tworzeniu szczepionek podjednostkowych do ochrony zwierząt gospodarskich przed infekcjami bakteryjnymi. Rozwijane są badania nad odpornością noworodków zwierząt gospodarskich i ochroną ich zdrowia, a takĚźe nad ochroną zdrowia krów mlecznych. Realizowane były badania nad okresem neonatalnym Ĺşrebiąt w aspekcie roli matki i środowiska. Kontynuowane są badania nad rolą magnezu w przebiegu reakcji immunologicznej.