Katedra powstała z Zakładu Genetyki i Hodowli Roślin zorganizowanego w 1946 r. przez prof. dr. hab. Tadeusza Ruebenbauera. Po utworzeniu WyĚźszej Szkoły Rolniczej zmieniono nazwę zakładu na Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa, a w 2008 r. na Katedrę Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa. W tym samym roku utworzono w Katedrze dwa zakłady: Genetyki i Biotechnologii Roślin oraz Biometrii i Hodowli Roślin. Po odejściu z Uczelni prof. dr. hab. T. Ruebenbauera, tj. od roku 1956 do 1970 r., kierownikiem Katedry był prof. dr hab. Szymon Brej, w latach 1970–1994 prof. dr hab. Władysław Lonc, następnie od 1994 do 1997 r. prof. dr hab. Danuta Drozd oraz od 1997 do 2006 r. prof. dr hab. Jan Kaczmarek. Obecnie funkcję tę pełni dr hab. Henryk Bujak, prof. nadzw. W Katedrze, poza kierownikiem, zatrudnieni są: jeden profesor, czterech doktorów habilitowanych i pięciu doktorów. Kadręnaukowo-dydaktyczną Katedry wspierają profesorowie, którzy odeszli na emeryturę oraz ośmiu doktorantów.

Działalność naukowo-badawcza Katedry koncentruje się na następujących tematach:

• zmienność i dziedziczenie cech uĚźytkowych pszenicy i Ěźyta, kukurydzy i łubinu;
• opracowanie nowych metod hodowli kukurydzy z wykorzystaniem selekcji indeksowej;
• opracowanie metod szacowania interakcji genotypowo-środowiskowych i stabilności plonowania odmian roślin uprawnych;
• doskonalenie łubinu andyjskiego (Lupinus mutabilis Sweet) jako nowej rośliny uprawnej oraz wyprowadzanie mieszańców oddalonych w rodzaju Lupinus w naszych warunkach klimatycznych;
• konstruowanie nowej mapy genetycznej Ěźyta;
• zastosowanie markerów molekularnych do selekcji niektórych cech uĚźytkowych roślin uprawnych;
• opracowanie metod kultur  in vitro i ich optymalizacja dla wybranych gatunków roślin;
• wpływ promieni lasera na wartość siewną i plonowanie zbóĚź i roślin warzywnych;
• hodowla twórcza i zachowawcza odmian wiesiołka dziwnego (Oenothera paradoxa Hudziok);
• hodowla zachowawcza topinamburu (Helianthus tuberosus L.).

Katedra prowadzi współpracę z krajowymi i zagranicznymi instytucjami naukowymi, w tym m.in. z Uniwersytetem Zachodniej Australii w Perth, Uniwersytetem Rolniczym i Leśnym w Brnie oraz Saksońskim Urzędem ds. Rolnictwa, Środowiska i Geologii w DreĹşnie.