Jesteś w: NASZE KORZENIE > DUBLANY > Krajowa WyĚźsza Szkoła Rolnicza
Krajowa Wyższa Szkoła Rolnicza

Uroczyste objęcie szkoły przez Wydział Krajowy, rozpoczęte Mszą Świętą, nastąpiło  3 stycznia 1878 r. Dyrektorem Krajowej Szkoły Rolniczej w Dublanach został prof. dr Juliusz Au, inicjator nowych metod nauczania rolnictwa, a po roku prof. Witold Lubomęski. Reformowaniem szkoły zajęli się: Ludwik Wodzicki – krajowy marszałek Sejmu Galicyjskiego, Józef Wereszczyński – kierownik departamentu kultury Krajowego Wydziału i Adam Sapieha – przewodniczący kuratorium. Dnia 1 stycznia 1879 r. ogłoszono konkurs na wykładowców. W jego wyniku zatrudniono sześciu profesorów, w tym czterech uprzednio pracujących  w Dublanach oraz  sześciu docentów i dwóch adiunktów. W marcu Wydział Krajowy wykupił od Towarzystwa całe gospodarstwo, które ponownie zintegrowało się ze szkołą. Fermę, liczącą 24 krowy mleczne, 1 buhaja, 8 jałówek,  3 byczki i 4 cielęta rasy Algau, a takĚźe 5 krów, 3 jałówki i 4 byczki rasy holenderskiej, 16 krów i 1 woła pochodzenia miejscowego oraz 14 koni, 11 owiec, 2 świnie oraz 13 kur i kaczek – wyceniono na 10 001 zł reńskich. Wartość uĚźytków rolnych, budynków gospodarskich z kuĹşnią, karczmą i czworakami dla robotników oraz ogrodzeń i płotów oszacowano – na 56 650 zł reńskich. Aby był zachowany ich poziom, uwzględniono równieĚź dotychczasowe płace pracowników folwarku, warunki dzierĚźawy itp. [4]. W paĹşdzierniku 1879 r. na wniosek Galicyjskiego Sejmu minister rolnictwa wyraził zgodę na utworzenie w Dublanach wyĚźszej szkoły. Opracowywany od 1876 r. i wielokrotnie poprawiany – zanim go zatwierdził w lutym 1880 r. Sejm Galicyjski, a następnie minister rolnictwa – projekt stał się Statutem Krajowej WyĚźszej Szkoły Rolniczej od roku szkolnego 1880/1881. Obejmował plan nauczania, zasady składania egzaminów, regulamin dla studentów i przepisy dla wykładowców oraz pozostałych pracowników szkoły. Dzięki załoĚźeniu w 1879 r. własnej cegielni wybudowano murowaną i skanalizowaną oborę, spichlerz, kuĹşnię, gnojownik i kryty wodopój. NajwaĚźniejsze jednak, a zarazem największe, były nowe budynki szkolne. W 1888 r. nastąpiło poświęcenie gmachu głównego, zaś w 1891 r. nowoczesnego domu studenckiego. Zbudowano go i wyposaĚźono według projektu prof. Stefana Jentysa, opartego – po dobnie jak obowiązujący w nim regulamin – na wzorach  francuskich. Rozrastała się baza badawcza uczelni. W 1884 r. prof. Emil Godlewski ufundował stację oceny nasion, przekształconą po trzech latach w krajową stację botaniczno-rolniczą. Pole doświadczalne wydzielono  w 1886 r., natomiast w 1891 r. wyposaĚźone je w „wegetacyjną altanę” i stodołę; poszerzył je o kolejne dwa pola Ignacy Szyszyłowicz w 1894 r. Unowocześniona przez prof. Kazimierza Szulca stacja meteorologiczna została 1 kwietnia 1893 r. włączona telegrafem do systemu słuĚźby meteorologicznej Austro- -Węgier i rozwinęła się we wzorowy ośrodek badań agrometeorologicznych. W 1895 r. prof. Józef Mikułowski-Pomorski otworzył stację chemiczno-rolniczą, która w przyszłości stała się Stacją Krajową. Wydany w 1888 r. I tom Roczników Krajowej WyĚźszej Szkoły w Dublanach zawierał historię jej rozwoju i organizację, opracowane przez dr. Juliusza Au, wyniki doświadczeń  nawozowych – prof. W. Lubomęskiego, działalność stacji oceny nasion opisaną przez prof. Emila Godlewskiego oraz prace Z. Kagana i P. Manasterskiego. Tom II z 1889 r. prezentował pięć prac o badaniach rolniczych oraz projekt zmeliorowania pól i łąk w Dublanach, który w przyszłości został zrealizowany, tom III z 1894 r. – dziesięć artykułów, między innymi prof. K. Szulca o badaniach klimatycznych oraz kompletny wykaz prac opublikowanych od 1890 r. w innych wydawnictwach. Tom czwarty – wydany juĚź przez Akademię Rolniczą w 1904 r. – przedstawiał kronikę szkoły z lat 1896–1904 i pogłębioną analizę wykorzystania uczelnianego gospodarstwa. Opracował ją prof. Juliusz Frommel – dyrektor od 1892 r. po prof. W. Lubomęskim, odwołanym wskutek wykrycia działalności pro socjalistycznej uczniów. Prowadzone od 1872 r. wykłady z technologii rolnej prof. Romana Wawnikiewicza były podstawą zorganizowania od 1881 r. trzymiesięcznych, a od 1891 r. sześciomiesięcznych kursów gorzelniczych. Przekształcono je w Krajową Przyuczelnianą Szkołę Gorzelniczą, po wybudowaniu w 1892 r. budynku gorzelni ze stacją doświadczalną przemysłu fermentacyjnego. RównieĚź w tym samym roku prowadzono w Dublanach kurs kształcący kontrolerów skarbowych. Zapoczątkowane wraz z utworzeniem Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego zbiory biblioteczne w latach1894/1895 liczyły 3 534 pozycji – od starodruków pisanych w języku łacińskim do ówczesnej, najnowszej literatury europejskiej. Z tego krótkiego przeglądu widać wyraĹşnie, Ěźe istniały wszelkie przesłanki do ubiegania się Krajowej WyĚźszej Szkoły Rolniczej o awans.