Jesteś w: HISTORIA 1951... > AKADEMIA ROLNICZA > Lata 1980–1981
Lata 1980–1981

   Podpisanie porozumień sierpniowych w Gdańsku umoĚźliwiające powstanie niezaleĚźnego od władz ruchu związkowego w Polsce otworzyło takĚźe drogę do powstania w Akademii Rolniczej Komitetu Zakładowego NSZZ Solidarność. 7-osobowe „ciało” wyłoniono na spontanicznym zebraniu pracowników 5 września 1980 r. Na terenie Uczelni do nowego związku przystąpiło około 50% pracowników, zaś w początkach 1981 r. liczba członków przekroczyła 1 60062. Przewodniczącym Komisji Uczelnianej NSZZ Solidarność został  dr Jan Weber, który uczestniczył w posiedzeniach Senatu juĚź od listopada 1980 r. Solidarność występowała z róĚźnymi postulatami zmierzającymi zarówno do wyboru przez pracowników Uczelni kandydatów na funkcje kierownicze, jak i zwiększenia roli Senatu, tak aby stał się on organem stanowiącym we wszystkich istotnych sprawach. W wyniku zmian demokratycznych w Senacie miały znaleźć się 7-osobowe „ciało” studenckie, a takĚźe reprezentacje młodszych pracowników naukowych (5 osób) oraz 3 osoby z pracowników administracji. Nie doszło natomiast do weryfikacji stanowisk kierowniczych, co takĚźe proponowała NSZZ Solidarność63. Nowy związek w Akademii Rolniczej czynnie występował nie tylko w celu większej demokratyzacji Ěźycia Uczelni, ale równieĚź wspierał szersze żądania społeczne, formułowane przez władze Solidarności, stając się jednym z najprężniejszych ogniw nowego związku we Wrocławiu64. W Akademii Rolniczej nadal funkcjonował takĚźe Związek Nauczycielstwa Polskiego, liczący około 350 osób, skupiający pracowników bardziej zachowawczych wobec nowej sytuacji politycznej, w tym licznych członków partii65.

   W lutym 1981 r. Senat Akademii Rolniczej poparł żądania Senatu Uniwersytetu Wrocławskiego, który domagał się zmiany kierownictwa resortu w związku z lekcewaĚźeniem postulatów studenckich w sprawie rejestracji NiezaleĚźnego Zrzeszenia Studentów. Uczelniane struktury nowej organizacji studenckiej zawiązały się juĚź na początku paĹşdziernika 1980 r., a do końca roku liczyła ona ponad 800 członków. Warto podkreślić, Ěźe w swej działalności NZS Akademii Rolniczej kładł duĚźy nacisk na działalność kulturalną, prowadzoną wspólnie z polonistami i studentami z Państwowej WyĚźszej Szkoły Sztuk Plastycznych66.

   Klimat otwartości i większa moĚźliwość autentycznej dyskusji spowodowały, Ěźe pracownicy wrocławskiej Uczelni mogli otwarcie wypowiedzieć się takĚźe o polityce wobec rolnictwa prowadzonej przez władze partyjne. W kwietniu 1981 r. Senat Akademii Rolniczej wystosował do rządu uchwałę w tej sprawie. ZauwaĚźano w niej, iĚź dotychczasowa polityka władz zmierzająca do pierwszeństwa sektora uspołecznionego, niezwykle kapitałochłonnego i niewydolnego, nad indywidualnym doprowadziła do zahamowania wzrostu produkcji i olbrzymich strat materialnych. Tym samym spowodowało to masową ucieczkę młodzieĚźy ze wsi i osłabienie moĚźliwości produkcyjnych gospodarstw prywatnych. W uchwale zwracano uwagę na konieczność uznania rolnictwa indywidualnego „za integralny i trwały element ustroju”. Apelowano takĚźe o uzyskanie przez chłopów pełnych praw dysponowania posiadanym majątkiem, a zwłaszcza ziemią. „Gospodarstwa indywidualne winny uzyskać dostęp do środków produkcji, tak jak sektor uspołeczniony... Wyzwolenie inicjatywy rolników indywidualnych wymaga zapewnienia im prawa i moĚźliwości zrzeszania się w samorządnych organizacjach zawodowych”. W uchwale zwracano równieĚź uwagę na konieczność przywrócenia roli mechanizmom ekonomicznym67.

   W czerwcu 1981 r., po dwunastoletniej kadencji prof. Ryszarda Badury, na nowego rektora Akademii Rolniczej wybrano kandydata popieranego przez Solidarność, prof. Józefa DzieĚźyca, który jednak zrezygnował z tego stanowiska po wprowadzeniu stanu wojennego. Ostatnie miesiące tego roku przyniosły wzrost napięcia na Uczelni, spowodowany ogólną sytuacją w kraju i wydarzeniami prowokowanymi przez władze komunistyczne w Polsce. 

   W związku z siłowym złamaniem przez siły bezpieczeństwa strajku w WyĚźszej Szkole InĚźynieryjnej w Radomiu studenci uczelni wyĚźszych w całym kraju podjęli solidarnościową akcję protestacyjną. Na Akademii Rolniczej strajk  w gmachu głównym rozpoczął się 16 listopada. NaleĚźy dodać, Ěźe juĚź cztery dni wcześniej studenci Wydziału Technologii Ěżywności nie brali udziału w zajęciach w Studium Wojskowym. W akcji strajkowej uczestniczyło 577 studentów, zaś liczbę popierających obliczano na 700 osób. Strajkował równieĚź DS „Labirynt”. Organizacja akcji była przeprowadzona bardzo dobrze i przebiegała spokojnie. Jedynie w pierwszym dniu doszło do spięć pomiędzy NZS a SZSP, zakończonych podpisaniem w godzinach nocnych porozumienia porządkowego.

   Głównymi postulatami Uczelnianego Komitetu Strajkowego (UKS) było przekazanie do Sejmu projektu ustawy o szkolnictwie wyĚźszym oraz rozwiązanie kwestii radomskiej. Strajk wspierała NSZZ Solidarność, która nawoływała w uchwale, aby nauczyciele akademiccy nie sprawdzali list obecności na zajęciach oraz przeprowadzali w czasie zajęć krótkie rozmowy na temat strajku. Senat Uczelni, popierając żądania studentów, uchwalił zawieszenie wszystkich zajęć dydaktycznych na studiach dziennych od 16 do 20 listopada i upowaĚźnił Kolegium Rektorskie do podjęcia stosownych decyzji w sprawie prowadzenia zajęć dydaktycznych  w przypadku przedłuĚźania protestu studenckiego68.

   W rzeczywistości strajk trwał znacznie dłuĚźej ze względu na brak porozumienia  w sprawie radomskiej. Na początku grudnia UKS podjął decyzję o zmianie formy strajku z okupacyjnego na czynny, w czasie którego studenci sami proponowali rodzaj i charakter zajęć, w których będą uczestniczyć. Miał być to wstęp do powołania Wolnego Uniwersytetu Rolniczego69. Powołano takĚźe Radę Programową, w skład której weszli równieĚź pracownicy naukowi. W czasie posiedzenia Senatu przyjęto uchwałę, w której wyraĚźono „zdecydowane poparcie dla walki studentów o demokratyzację i samorządność polskich uczelni”. Ostatecznie strajk zakończył się 12 grudnia 1981 r., ale część studentów pozostała na Uczelni, aby uczestniczyć w niedzielnym naboĚźeństwie70.

   JuĚź w nocy z 12 na 13 grudnia w Akademii Rolniczej rozpoczął się kolejny strajk protestacyjny, tym razem przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. Na czele protestu stanął Komitet Strajkowy pod przewodnictwem Jerzego Webera. W jego składzie znaleĹşli się takĚźe przedstawiciele studentów. Rektor prof. Józef DzieĚźyc został dwukrotnie wezwany przez generała Kazimierza Steca, wojewódzkiego komisarza wojskowego, który zażądał opuszczenia budynku Akademii Rolniczej przez strajkujących „bez Ěźadnych konsekwencji prawnych”. W innym przypadku groził surowymi konsekwencjami i pacyfikacją Uczelni. Warto dodać, Ěźe w czasie drugiej rozmowy z generałem Stecem rektor DzieĚźyc upomniał się o aresztowanego przez SłuĚźbę Bezpieczeństwa prorektora ds. studenckich docenta Jerzego SoĚźyńskiego. Powodem jego zatrzymania było nazwanie władz stanu wojennego „juntą” podczas pierwszego pobytu u wojskowego komendanta Wrocławia. Wobec zdecydowanej postawy władz i w celu zapobieĚźeniu przemocy 15 grudnia 1981 r. Komitet Strajkowy zadecydował o zakończeniu strajku trwającego 57 godzin71. Pomimo obietnic gen. Steca na początku stycznia wielu członków Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Akademii Rolniczej zostało internowanych. Łącznie w okresie stanu wojennego aresztowano 26 pracowników i studentów Uczelni72.