Podpisanie porozumieĚ sierpniowych w GdaÄšÂsku umoĚźliwiajĂ ce powstanie niezaleĚźnego od wÄšÂadz ruchu zwiĂ zkowego w Polsce otworzyÄšÂo takĚźe drogĂ do powstania w Akademii Rolniczej Komitetu ZakÄšÂadowego NSZZ SolidarnoÄšÂĂÂ. 7-osobowe „ciaÄšÂo” wyÄšÂoniono na spontanicznym zebraniu pracowników 5 wrzeÄšÂnia 1980 r. Na terenie Uczelni do nowego zwiĂ zku przystĂ piÄšÂo okoÄšÂo 50% pracowników, zaĚ w poczĂ tkach 1981 r. liczba czÄšÂonków przekroczyÄšÂa 1 60062. PrzewodniczĂ cym Komisji Uczelnianej NSZZ SolidarnoÄšÂĂ zostaĚ dr Jan Weber, który uczestniczyĚ w posiedzeniach Senatu juĚź od listopada 1980 r. SolidarnoÄšÂĂ wystĂÂpowaÄšÂa z róĚźnymi postulatami zmierzajĂ cymi zarówno do wyboru przez pracowników Uczelni kandydatów na funkcje kierownicze, jak i zwiĂÂkszenia roli Senatu, tak aby staĚ siĂ on organem stanowiĂ cym we wszystkich istotnych sprawach. W wyniku zmian demokratycznych w Senacie miaÄšÂy znaleÄšĹĂ siĂ 7-osobowe „ciaÄšÂo” studenckie, a takĚźe reprezentacje mÄšÂodszych pracowników naukowych (5 osób) oraz 3 osoby z pracowników administracji. Nie doszÄšÂo natomiast do weryfikacji stanowisk kierowniczych, co takĚźe proponowaÄšÂa NSZZ SolidarnoÄšÂĂÂ63. Nowy zwiĂ zek w Akademii Rolniczej czynnie wystĂÂpowaĚ nie tylko w celu wiĂÂkszej demokratyzacji Ěźycia Uczelni, ale równieĚź wspieraĚ szersze ̟àdania spoÄšÂeczne, formuÄšÂowane przez wÄšÂadze SolidarnoÄšÂci, stajĂ c siĂ jednym z najprĂÂĚźniejszych ogniw nowego zwiĂ zku we WrocÄšÂawiu64. W Akademii Rolniczej nadal funkcjonowaĚ takĚźe ZwiĂ zek Nauczycielstwa Polskiego, liczĂ cy okoÄšÂo 350 osób, skupiajĂ cy pracowników bardziej zachowawczych wobec nowej sytuacji politycznej, w tym licznych czÄšÂonków partii65.
W lutym 1981 r. Senat Akademii Rolniczej popar̠̟àdania Senatu Uniwersytetu WrocÄšÂawskiego, który domagaĚ siĂ zmiany kierownictwa resortu w zwiĂ zku z lekcewaĚźeniem postulatów studenckich w sprawie rejestracji NiezaleĚźnego Zrzeszenia Studentów. Uczelniane struktury nowej organizacji studenckiej zawiĂ zaÄšÂy siĂ juĚź na poczĂ tku paÄšĹdziernika 1980 r., a do koÄšÂca roku liczyÄšÂa ona ponad 800 czÄšÂonków. Warto podkreÄšÂliĂÂ, Ěźe w swej dziaÄšÂalnoÄšÂci NZS Akademii Rolniczej kÄšÂadĚ duĚźy nacisk na dziaÄšÂalnoÄšÂĂ kulturalnĂ , prowadzonĂ wspólnie z polonistami i studentami z PaÄšÂstwowej WyĚźszej SzkoÄšÂy Sztuk Plastycznych66.
Klimat otwartoÄšÂci i wiĂÂksza moĚźliwoÄšÂĂ autentycznej dyskusji spowodowaÄšÂy, Ěźe pracownicy wrocÄšÂawskiej Uczelni mogli otwarcie wypowiedzieĂ siĂ takĚźe o polityce wobec rolnictwa prowadzonej przez wÄšÂadze partyjne. W kwietniu 1981 r. Senat Akademii Rolniczej wystosowaĚ do rzĂ du uchwaÄšÂĂ w tej sprawie. ZauwaĚźano w niej, iĚź dotychczasowa polityka wÄšÂadz zmierzajĂ ca do pierwszeÄšÂstwa sektora uspoÄšÂecznionego, niezwykle kapitaÄšÂochÄšÂonnego i niewydolnego, nad indywidualnym doprowadziÄšÂa do zahamowania wzrostu produkcji i olbrzymich strat materialnych. Tym samym spowodowaÄšÂo to masowĂ ucieczkĂ mÄšÂodzieĚźy ze wsi i osÄšÂabienie moĚźliwoÄšÂci produkcyjnych gospodarstw prywatnych. W uchwale zwracano uwagĂ na koniecznoÄšÂĂ uznania rolnictwa indywidualnego „za integralny i trwaÄšÂy element ustroju”. Apelowano takĚźe o uzyskanie przez chÄšÂopów peÄšÂnych praw dysponowania posiadanym majĂ tkiem, a zwÄšÂaszcza ziemiĂ . „Gospodarstwa indywidualne winny uzyskaĂ dostĂÂp do ÄšÂrodków produkcji, tak jak sektor uspoÄšÂeczniony... Wyzwolenie inicjatywy rolników indywidualnych wymaga zapewnienia im prawa i moĚźliwoÄšÂci zrzeszania siĂ w samorzĂ dnych organizacjach zawodowych”. W uchwale zwracano równieĚź uwagĂ na koniecznoÄšÂĂ przywrócenia roli mechanizmom ekonomicznym67.
W czerwcu 1981 r., po dwunastoletniej kadencji prof. Ryszarda Badury, na nowego rektora Akademii Rolniczej wybrano kandydata popieranego przez SolidarnoÄšÂĂÂ, prof. Józefa DzieĚźyca, który jednak zrezygnowaĚ z tego stanowiska po wprowadzeniu stanu wojennego. Ostatnie miesiĂ ce tego roku przyniosÄšÂy wzrost napiĂÂcia na Uczelni, spowodowany ogólnĂ sytuacjĂ w kraju i wydarzeniami prowokowanymi przez wÄšÂadze komunistyczne w Polsce.
W zwiĂ zku z siÄšÂowym zÄšÂamaniem przez siÄšÂy bezpieczeÄšÂstwa strajku w WyĚźszej Szkole InĚźynieryjnej w Radomiu studenci uczelni wyĚźszych w caÄšÂym kraju podjĂÂli solidarnoÄšÂciowĂ akcjĂ protestacyjnĂ . Na Akademii Rolniczej strajk w gmachu gÄšÂównym rozpoczĂ Ě siĂ 16 listopada. NaleĚźy dodaĂÂ, Ěźe juĚź cztery dni wczeÄšÂniej studenci WydziaÄšÂu Technologii ĚżywnoÄšÂci nie brali udziaÄšÂu w zajĂÂciach w Studium Wojskowym. W akcji strajkowej uczestniczyÄšÂo 577 studentów, zaĚ liczbĂ popierajĂ cych obliczano na 700 osób. StrajkowaĚ równieĚź DS „Labirynt”. Organizacja akcji byÄšÂa przeprowadzona bardzo dobrze i przebiegaÄšÂa spokojnie. Jedynie w pierwszym dniu doszÄšÂo do spiĂÂĂ pomiĂÂdzy NZS a SZSP, zakoÄšÂczonych podpisaniem w godzinach nocnych porozumienia porzĂ dkowego.
GÄšÂównymi postulatami Uczelnianego Komitetu Strajkowego (UKS) byÄšÂo przekazanie do Sejmu projektu ustawy o szkolnictwie wyĚźszym oraz rozwiĂ zanie kwestii radomskiej. Strajk wspieraÄšÂa NSZZ SolidarnoÄšÂĂÂ, która nawoÄšÂywaÄšÂa w uchwale, aby nauczyciele akademiccy nie sprawdzali list obecnoÄšÂci na zajĂÂciach oraz przeprowadzali w czasie zajĂÂĂ krótkie rozmowy na temat strajku. Senat Uczelni, popierajĂ c ̟àdania studentów, uchwaliĚ zawieszenie wszystkich zajĂÂĂ dydaktycznych na studiach dziennych od 16 do 20 listopada i upowaĚźniĚ Kolegium Rektorskie do podjĂÂcia stosownych decyzji w sprawie prowadzenia zajĂÂĂ dydaktycznych w przypadku przedÄšÂuĚźania protestu studenckiego68.
W rzeczywistoÄšÂci strajk trwaĚ znacznie dÄšÂuĚźej ze wzglĂÂdu na brak porozumienia w sprawie radomskiej. Na poczĂ tku grudnia UKS podjĂ Ě decyzjĂ o zmianie formy strajku z okupacyjnego na czynny, w czasie którego studenci sami proponowali rodzaj i charakter zajĂÂĂÂ, w których bĂÂdĂ uczestniczyĂÂ. MiaĚ byĂ to wstĂÂp do powoÄšÂania Wolnego Uniwersytetu Rolniczego69. PowoÄšÂano takĚźe RadĂ ProgramowĂ , w skÄšÂad której weszli równieĚź pracownicy naukowi. W czasie posiedzenia Senatu przyjĂÂto uchwaÄšÂĂÂ, w której wyraĚźono „zdecydowane poparcie dla walki studentów o demokratyzacjĂ i samorzĂ dnoÄšÂĂ polskich uczelni”. Ostatecznie strajk zakoÄšÂczyĚ siĂ 12 grudnia 1981 r., ale czĂÂÄšÂĂ studentów pozostaÄšÂa na Uczelni, aby uczestniczyĂ w niedzielnym naboĚźeÄšÂstwie70.
JuĚź w nocy z 12 na 13 grudnia w Akademii Rolniczej rozpoczĂ Ě siĂ kolejny strajk protestacyjny, tym razem przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. Na czele protestu stanĂ Ě Komitet Strajkowy pod przewodnictwem Jerzego Webera. W jego skÄšÂadzie znaleÄšĹli siĂ takĚźe przedstawiciele studentów. Rektor prof. Józef DzieĚźyc zostaĚ dwukrotnie wezwany przez generaÄšÂa Kazimierza Steca, wojewódzkiego komisarza wojskowego, który za̟àdaĚ opuszczenia budynku Akademii Rolniczej przez strajkujĂ cych „bez Ěźadnych konsekwencji prawnych”. W innym przypadku groziĚ surowymi konsekwencjami i pacyfikacjĂ Uczelni. Warto dodaĂÂ, Ěźe w czasie drugiej rozmowy z generaÄšÂem Stecem rektor DzieĚźyc upomniaĚ siĂ o aresztowanego przez SÄšÂuĚźbĂ BezpieczeÄšÂstwa prorektora ds. studenckich docenta Jerzego SoĚźyÄšÂskiego. Powodem jego zatrzymania byÄšÂo nazwanie wÄšÂadz stanu wojennego „juntĂ ” podczas pierwszego pobytu u wojskowego komendanta WrocÄšÂawia. Wobec zdecydowanej postawy wÄšÂadz i w celu zapobieĚźeniu przemocy 15 grudnia 1981 r. Komitet Strajkowy zadecydowaĚ o zakoÄšÂczeniu strajku trwajĂ cego 57 godzin71. Pomimo obietnic gen. Steca na poczĂ tku stycznia wielu czÄšÂonków Komisji ZakÄšÂadowej NSZZ „SolidarnoÄšÂĂ” Akademii Rolniczej zostaÄšÂo internowanych. ÄšÂĂ cznie w okresie stanu wojennego aresztowano 26 pracowników i studentów Uczelni72.