- Doktoraty Honoris Causa nadane przez Uczelnię -

Specjalista z zakresu chemii gleb, jeden z najwybitniejszych badaczy substancji humusowych występujących w środowisku glebowym oraz w ekosystemach wodnych. Uczony o uznanym dorobku z zakresu chemii fizycznej połączeń organiczno-mineralnych, odgrywających istotną rolę w obiegu makro- i mikroelementów oraz ich włączaniu do łańcucha pokarmowego. Potwierdza to imponująca liczba 3 356 cytowań zarejestrowanych w systemie ISI Web of Science. O dużym uznaniu i autorytecie naukowym profesora Chena świadczy też nadanie mu godności członka honorowego przez prestiżowe towarzystwa naukowe: American Society of Agronomy (1990) oraz American Society of Soil Science (1991), a także powierzanie do recenzji prac publikowanych w czasopismach o najwyższej randze, w tym „Nature”. W 2008 roku profesor Chen został mianowany Ambasadorem The Von Humboldt Foundation w Izraelu.

Prof. Yona Chen urodził się w 1941 roku w Hajfie w Izraelu. Jest absolwentem Hebrew University of Jeruzalem, gdzie w 1970 roku ukończył studia rolnicze, a następnie rozpoczął pracę w Department of Soil and Water Science. W 1975 roku uzyskał stopień doktora, a w 1987 roku został profesorem chemii gleb. Przez cały okres aktywności zawodowej związany z Hebrew University of Jeruzalem, w którym pełnił funkcje dziekana Faculty of Agricultural, Food and Environmental Quality Sciences (1993–1997), a także dyrektora Department of Soil and Water Science (1986–1989) oraz Center for Agricultural Research in Desert and Semi-Arid Lands (2000).

Profesor Yona Chen uczestniczy aktywnie w światowym ruchu naukowym. Pełnił lub pełni wiele funkcji w międzynarodowych gremiach naukowych. Był prezydentem: International Humic Substances Society (2002–2004), Israel Society for Ecology and Environmental Quality Sciences (2001–2004), doradcą Banku Światowego (1996), przewodniczącym: National Committee for Research in Environmental Quality (1994–1996), The National Committee for Environmental Research (1996–2991), International Working Group on Iron Nutrition and Interactions in Plants (1989–1994), członkiem Zarządu Soil System Sciences Division of the European Geosciences Union (od 2005), International Committee of the International Symposia on Environmental Biogeochemistry (od 2001), The Scientific Advisory Committee for the United States – Israel Agricultural Research and Development Fund (1982–1984) oraz German – Israel Environmental Research Program Committee (1986–1990). Członek European Science Foundation – European Environmental Research Organization (od 1999), przedstawiciel Izraela w European Union Research Program on Environment and Climate (2000). Jest lub był współredaktorem kilku prestiżowych czasopism naukowych: Plant and Soil, Agrochimica, the Journal of Environmental Quality oraz Critical Reviews in Environmental Quality.

Dorobek naukowy Profesora Yony Chena obejmuje ponad 320 publikacji, w tym ponad 280 artykułów naukowych, monografii i rozdziałów w książkach. Jest współautorem lub współredaktorem pięciu podręczników naukowych: The Role of Organic Matter in Modern Agriculture (Kluwer Academic Publishers, 1986); Toxic Organic Chemicals in Porous Media (Springer Verlag, 1989); The Iron Nutrition and Interactions in Plants (Kluwer Academic Publishers 1991); Modern Agriculture and the Environment (Kluwer Academic Publishers, 1997) oraz Introduction to Soil Science (The Hebrew University of Jerusalem, 1999). Dzięki zastosowaniu nowoczesnych kompleksowych badań spektroskopowych wyniki badań Profesora Chena wniosły znaczący wkład do rozwoju chemii gleb i wzbogaciły wiedzę światową w zakresie poznania związków próchnicznych, a zwłaszcza wielkości i kształtu ich makromolekuł. Wykorzystanie spektroskopii w zakresie UV-VIS, FTIR i mikroskopii skaningowej po raz pierwszy pozwoliło na wykazanie obecności włóknistych i wydłużonych struktur makrodrobin związków próchnicznych.

Wielu cennych informacji dostarczyły badania nad kompleksowaniem jonów żelaza, cynku i boru przez związki humusowe występujące w torfach i kompostach oraz ich stymulującym działaniem na rośliny. Wykazały one korzystny wpływ powstających syderoforów i substancji humusowych na pobieranie żelaza przez rośliny. Cenny wkład do nauk o glebie i ochrony środowiska wniosły Jego badania nad recyklingiem odpadów i transformacją zawartej w nich materii organicznej. Wykazały one niezwykle istotną rolę stopnia dojrzałości kompostów, determinującej możliwości ich stosowania w produkcji rolniczej i ogrodniczej jako substytutu podłoży torfowych. Uzyskane wyniki pozwoliły na określenie nowych indeksów dojrzałości, stosowanych w praktyce.

Badania nad rozpuszczalnymi formami węgla organicznego wykazały dużą rolę substancji humusowych w przepływie składników między ekosystemami lądowymi i wodnymi, decydującymi o jakości wody. Wskazują one na konieczność uwzględniania właściwości związków humusowych w technologiach uzdatniania wody.

Profesor Yona Chen jest postacią szeroko znaną w wielu ośrodkach uniwersyteckich. W latach 1975–1977 w Chemistry and Biology Research Institute w Ottawie w Kanadzie prowadził badania nad strukturą substancji humusowych przy zastosowaniu mikroskopii elektronowej. Był wykładowcą i prowadził badania w kilku uniwersytetach USA, m.in.: University of Illinois, Urbana; University of Maryland, Beltsville; The Pennsylvania State University, University Park; University of Minnesota, St. Paul; The Ohio State University, Columbus. Zajmował się interakcjami substancji humusowych z metalami ciężkimi, badał stabilność chelatowych związków żelaza i ich pobieranie przez rośliny. Wprowadził do badań gleboznawczych nowe metody z zakresu spektroskopii w podczerwieni (Diffuse Reflectance Fourier Transformed Infra Red oraz Transformed Absorption Infra Red). Badał struktury związków humusowych i ich interakcje z minerałami ilastymi. W czasie pobytu na Uniwersytecie w Karlsruhe prowadził badania nad fototransformacją i rolą substancji próchnicznych w ekosystemach wodnych. Niezależnie od prac prowadzonych w wymienionych uniwersytetach, prowadził też badania we współpracy z ośrodkami naukowymi Hiszpanii, Włoch, Grecji, Holandii, Szwecji, Francji, Chin, Japonii, Jordanii oraz Polski.

Profesor Chen od wielu lat aktywnie współpracuje z Instytutem Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wymiernym efektem tej współpracy była wspólna realizacja w latach 1993–1999 grantu badawczego finansowanego przez Agency for International Development z USA, dzięki której instytut wzbogacił się w unikatową i nowoczesną aparaturę. W projekcie tym brali też udział pracownicy innych jednostek organizacyjnych Wydziału Rolniczego (Katedra Ogrodnictwa, Katedra Żywienia Roślin, Katedra Ochrony Roślin). Jest zasłużony w promowaniu pracowników Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w światowych gremiach naukowych.

Wybitne osiągnięcia profesora Yony Chena były wielokrotnie wyróżniane prestiżowymi nagrodami, między innymi: the G.A. Miller Distinguish Scientists Award the University of Illinois, Feher Foundation Prize for Excellence in Research and Science; the Rothschild Prize for Excellence in Research in Agricultural Sciences; the Kaye Innovation Award, a także Meitner-Humboldt Research Prize przyznaną przez rząd Niemiec.