Strona główna   Strona główna
MUZEUM

- Profesorowie -

Stanisław
Tołpa

Urodził się 3 listopada 1901 r. w Rudzie Łańcuckiej na Rzeszowszczyźnie. Po zdaniu w 1920 r. egzaminu dojrzałości w Gimnazjum Realnym w Leżajsku rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, na specjalizacji biologicznej, którą ukończył w 1928 r. Już na studiach podjął pracę w Katedrze Systematyki i Morfologii Roślin, kierowanej przez prof. St. Kulczyńskiego, pod którego promotorstwem opracował dysertację doktorską pt. „Z badań nad wysokogórskimi torfowiskami Czarnohory”, obronioną w 1930 r. W latach 1928–1934 zaangażowany został przez prof. S. Kulczyńskiego do grupy badawczej Biura Projektów Melioracji Polesia, uczestnicząc w szeroko zakrojonych badaniach terenowych i kameralno-laboratoryjnych.

Jako uczestnik kampanii wrześniowej dostał się do niewoli i przebywał w różnych obozach jenieckich. W czerwcu 1945 r. przybył do Wrocławia, dołączając do grupy naukowej prof. St. Kulczyńskiego.

W roku 1946 habilitował się na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego na podstawie pracy pt. „Biologia torfowiska wysokiego. Mchy Jelnieńskie koło Dzisny na Wileńszczyźnie”. W roku 1948 został wybrany dziekanem Wydziału Rolniczego.

Od 1951 r. był organizatorem wyodrębnionej z Uniwersytetu Wyższej Szkoły Rolniczej i Wydziału Rolniczego. W latach 1952–1954 sprawował funkcję pierwszego rektora Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. Pomimo nawału obowiązków organizacyjno-administracyjnych i dydaktycznych rozwinął ożywioną działalność naukową i stworzył wrocławską szkołę torfoznawczą, w której szkolili się specjaliści z całego kraju. Z gronem współpracowników podjął w latach 1960–1980 wieloletnie badania na największych kompleksach torfowiskowych kraju, szczególnie zaś na terenie Bagien Biebrzańskich, dla których w późniejszych latach wywalczył status Parku Narodowego. Zinwentaryzował i opisał ponad 500 tys. ha bagien, przedstawiając postulaty ich regionalnego zagospodarowania. W latach 70. ciężar prac przeniósł na badania torfów pod kątem obecności w nich biostymulatorów i bioinhibitorów. Ostatecznym osiągnięciem w tym zakresie było wprowadzenie na rynek farmaceutyczny oficjalnego leku TTC, stosowanego jako preparat immunologiczny.

Był autorem ponad 100 publikacji z florystyki, ekologii torfowisk i roślin torfowiskowych, paleobotaniki, teoretycznych i praktycznych aspektów torfoznawstwa w Polsce, jak również kilkunastu podręczników z botaniki dla studentów różnych kierunków studiów – m.in. S. Tołpa, J. Radomski – „Botanika” – podręcznik dla techników rolniczych (co najmniej 18 wydań), S. Tołpa, J. Radomski, „Botanika t. I i II”.

Od roku 1967 członek korespondent, a od 1975 r. – członek rzeczywisty PAN. Już w roku 1946 współorganizował Wrocławskie Towarzystwo Naukowe i w tym samym czasie Wrocławski Oddział Polskiego Towarzystwa Botanicznego (był członkiem honorowym obydwu tych towarzystw). Przez wiele lat aktywnie działał w Międzynarodowym Towarzystwie Torfowym, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego (1970–1974). Był członkiem wielu Komitetów PAN, Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych oraz Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Angażował się w sprawy ochrony przyrody na terenie Bagien Biebrzańskich i w Karkonoskim Parku Narodowym.

Wykształcił pokaźne grono uczniów, botaników i torfoznawców. Promował 19 doktorów. W roku 1985 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Jego imieniem nazwano we Wrocławiu dwie szkoły podstawowe oraz jedną z ulic miasta.

Zmarł 11 października 1996 r. i pochowany został na cmentarzu Św. Ducha przy ul. Bardzkiej we Wrocławiu. 

  • Początek
  • Do góry
  • W dół
  • Koniec