- Profesorowie -

Urodził się 3 września 1927 r. we Lwowie.  Jego  Ojciec  walczył w obronie Lwowa, jako Orlę Lwowskie, a po ukończeniu prawa na Uniwersytecie      Jana     Kazimierza      we Lwowie był sędzią. Z       początkiem lat 30. Rodzice Stanisława Przestalskiego zostali przeniesieni do Łodzi. Tam, przed wybuchem wojny, ukończył on piątą klasę szkoły powszechnej. Gdy zaczęła się wojna, matka ze Stasiem i jego siostrą uciekali najpierw do Warszawy, potem przez Siedlce i Brześć aż do Lwowa. Po dwóch miesiącach udało im się wrócić do ojca do Łodzi. W 1941 r. przenieśli się do Tuszynka pod Łodzią, gdzie przyszły profesor mając 14 lat, zaczął pracować jako goniec, a następnie w stolarni. Wieczorami uczył się, początkowo sam, później pod opieką profesora gimnazjalnego, nauczyciela matematyki i algebry, do którego raz w tygodniu jeździł do Łodzi. W styczniu 1945 r. powrócił do Łodzi z rodzicami, gdzie po czterech miesiącach ukończył gimnazjum i zaczął uczęszczać do liceum. Przerwał naukę w liceum i wspólnie z kolegą Andrzejem Bajerem, późniejszym profesorem, biologiem o światowej sławie, uczyli się sami do matury eksternistycznej. Maturę uzyskał we Wrocławiu w Liceum nr 1 w 1946 r., w tym samym roku jego ojciec, jako sędzia został przeniesiony z Łodzi do Wrocławia.

 Po maturze rozpoczął studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu (kierunek fizyka). Podczas studiów podjął   pracę,   jako   asystent   stażysta,   a   po   uzyskaniu stopnia magistra filozofii w zakresie fizyki w 1951 r. kontynuował pracę jako asystent, później starszy asystent. Już w 1952 r. jego opiekun naukowy, profesor fizyki doświadczalnej Jan Nikliborc, zaproponował mu w wyodrębniającej się uczelni Wyższej Szkole Rolniczej we Wrocławiu, zorganizowanie od podstaw Katedry Fizyki i Biofizyki. Od tej pory do emerytury prof. Przestalski był związany z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu. Doktora nauk fizycznych („Pomiary wilgotności i porowatości gleby”) uzyskał na Wydziale Matematyczno-Fizyczno- Chemicznym Uniwersytetu Wrocławskiego (promotor – prof. Jan Wesołowski) w 1959 r. habilitował się („Fizyczne aspekty zjawiska przenikania jonów fosforanowych do czerwonych ciałek krwi”) w 1964 r. tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1971 r., a zwyczajnego w 1978 r. Reprezentował specjalności naukowe: fizyka, biofizyka i agrofizyka. Odbył trzy staże naukowe w ZSRR, Holandii i USA.

W latach 1952–1997 był organizatorem i kierownikiem Katedry Fizyki i Biofizyki. Był Członkiem Honorowym Komitetu Agrofizyki PAN i Komitetu Cytobiologii PAN) oraz przewodniczył Komisji Chemii, Fizyki i Techniki w Biologii Wrocławskiego Oddziału PAN,.Był również członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Biofizycznego i Polskiego Towarzystwa Biologii Komórki. Przez wiele lat należał do Centralnej Komisji ds. Spraw Tytułów i Stopni Naukowych. Był członkiem dwóch Komitetów Redakcyjnych czasopism naukowych, wiceprzewodniczącym Komisji Przyrodniczo-Medycznej PAU we Wrocławiu, a od 1994 r. został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (1994–1996 członek korespondent, od 1997 – członek czynny).

Profesor był opiekunem naukowym licznego grona pracowników naukowych różnych ośrodków akademickich w Polsce oraz znanym na całym świecie specjalistą w zakresie biofizyki błon biologicznych. Był promotorem 15 doktoratów, a 14 jego współpracowników habilitowało się. Był opiekunem około 100 prac magisterskich. Jest autorem kilkuset recenzji profesorskich, habilitacyjnych i doktorskich. Jest autorem 2 podręczników akademickich („Fizyka z elementami biofizyki i agrofizyki” oraz „Elementy fizyki, biofizyki i agrofizyki”), a także 5 skryptów i książki pt. „Błony biologiczne”.

Opublikował około 350 prac, w tym ponad 160 oryginalnych prac twórczych. Wykładał na zaproszenie na uniwersytetach w Niemczech, Anglii i we Włoszech. Brał aktywny udział w kilkudziesięciu międzynarodowych konferencjach i kongresach naukowych.

Organizował 13 Międzynarodowych Szkół Biofizyki Transportu Membranowego (Schools of Biophysics of Membrane Transport, 1974–1997) oraz konferencji ogólnopolskich (m.in. pierwsze ogólnopolskie sympozjum biofizyczne w 1968 r.). Był kierownikiem kilkunastu projektów badawczych finansowanych wcześniej przez Komitet Badań Naukowych (KBN), a później Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW). Jego aktywność na emeryturze nie uległa zmianie, o czym świadczy ostatni projekt zakończony w 2014 roku.

Prof. Przestalski początkowo zajmował się badaniem wilgotności i porowatości gleb w warunkach polowych. Zajmował się wpływem na organizmy żywe izotopów promieniotwórczych oraz ich wykorzystaniem w medycynie i rolnictwie. Większość oryginalnych prac prof. Przestalskiego dotyczyła początkowo badań fizyki gleby, a w szczególności zachowania się wody w glebie pod wpływem działających na nią rozmaitych sił oraz jej oddziaływania z cząstkami gleby. Przez kilkadziesiąt lat, od 1959 r., jego liczne prace z zakresu biofizyki poświęcone były badaniu fizycznych właściwości błon biologicznych, ich przepuszczalności i oddziaływania   na   nie rozmaitych substancji. Cykl wieloletnich badań dotyczył analizy właściwości błon czerwonych ciałek krwi.

Od lat 60. prowadził badania z zakresu biofizyki i agrofizyki błon: mechanizmy przenikania anionów przez błony, mechanizm zjawiska grawioosmozy, molekularny mechanizm działania wielu pestycydów, oksydantów i antyoksydantów oraz organicznych związków cyny i ołowiu na błony. Z każdej z tych dziedzin ma uznane wyniki. Szczególnie duże zainteresowanie wzbudziły wyniki badań działania herbicydów i pestycydów oraz metali (ołowiu, kadmu i cyny) na błony komórkowe. Badania te były prowadzone metodami fizyki i biologii molekularnej, a ich wyniki mają duże znaczenie praktyczne. Ostatnie prace prof. Przestalskiego poświęcone były analizie sił fizycznych działających w żywej komórce.

Szczególne zasługi prof. Przestalskiego dotyczą współpracy biofizyków i biologów pracujących w Polsce z wybitnymi uczonymi niemal ze wszystkich krajów świata. Przez 25 lat organizował znane w świecie nauki Międzynarodowe Szkoły poświęcone badaniom błon biologicznych  „Biophysics      of Membrane Transport”. Zorganizował   13   takich   szkół, które liczyły   około stu uczestników, a połowę stanowili goście z   zagranicyDzięki temu kilkudziesięciu, młodych Polaków mogło odbyć staże naukowe w czołowych ośrodkach naukowych           w innych krajach, zwykle  na koszt   strony  zapraszającej. Prof. Przestalski był  szanowany, ceniony jako uczony i nauczyciel.

Odznaczony został: Medalem 10-lecia Polski Ludowej, Odznaką Tysiąclecia, Odznaką Honorową „Za zasługi dla Województwa Zielonogórskiego”, Medalem 35-lecia Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, medalami „Za Zasługi dla Wydziału Rolniczego Akademii Rolniczej we Wrocławiu”, „Za Zasługi dla Akademii Rolniczej we Wrocławiu”. Uzyskał tytuł honorowy „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”, a także został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2001 r. uzyskał tytuł doktora honoris causa.

Zmarł 22 kwietnia 2017 r. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Kiełczowskiej 90 we Wrocławiu.